23 maja jest światowym dniem żółwia. W zbiorach Muzeum Regionalnego w Jaśle znajduje się skamielina żółwia sprzed około 30 milionów lat. Przedstawiamy skamieniałe szczątki żółwia z gatunku Glarichelys knorri (gray) odkryte przez dr Stanisława Kadyiego i zbadanego przez Mariana Młynarskiego w latach 50tych XX wieku. Wyniki badań zostały opublikowane w Acta Paleontologica Polonica, Vol. IV, No. 2 w artykule „GLARICHELYS KNORRI (GRAY) – A CHELNIID FROM CARPATHIAN MENILITIC SHALES (POLAND)”. Cały artykuł można przeczytać tutaj: https://www.app.pan.pl/archive/published/app04/app04-177.pdf. A dla mniej wytrwałych streszczenie:
“Praca niniejsza zawiera opis szczątków młodego osobnika żółwia morskiego, pochodzącego z łupków menilitowych z miejscowości Winnica koło Jasła, znalezionego przez Dra S. Kadyia z Jasła.
W Części opisowej podano dokładną charakterystykę zachowanych szczątków oraz przeprowadzono szereg porównań poszczególnych części z współczesnymi i kopalnymi żółwiami morskimi.
Uzasadniając stanowisko systematyczne omawianego okazu zaliczamy go do gatunku Glarichelys knorri (Gray) (Cheloniidae), opisanego z oligoceńskich warstw kantonu Glarus w Szwajcarii. Przy określeniu stanowiska systematycznego opierałem się przede wszystkim na najnowszej, monograficznej rewizji kopalnych żółwi szwajcarskich R. Zangerla (1958).
W części ogólnej podaje kilka uwag dotyczących morfologii i taksonomii kopalnych i współczesnych żółwi morskich. Uwagi te dotyczą typów budowy pancerza brzusznego u poszczególnych rodzajów współczesnych, występowanie otworów prenuchalnych (foramina praenuchalia) u współczesnych przedstawicieli rodzin Cheloniidae oraz morfologii palców u młodych osobników tej samej grupy systematycznej.
Na zakończenie podano kilka uwag o warunkach życia żółwi morskich w trzeciorzędzie w regionie Jasła. Panował tam przypuszczalnie klimat tropikalny lub subtropikalny oraz znajdował się brzeg morski lub wyspy, umożliwiające żółwiom składanie jaj.”
