JAN CHMURA Z CZERMNEJ

Jan Chmura zasłynął jako mistrz garncarski, który swoje umiejętności przekazał zięciowi Marianowi Gajeckiemu oraz uczniowi Julianowi Szczygłowi, których sylwetki przedstawię w kolejnych odsłonach.

Garncarze ci zgodnie sądzili, że glinę powinno się koptować do dołu aby zimą przemarzła. Z nadejściem wiosny mielili pozyskany ił i suszyli w zacienionych miejscach przezimowaną glinę, aby nie straciła właściwości plastycznych.

Pracownia Jana Chmury znajdowała się w piwnicy. Naczynia takie jak: miski, makutry, popielniczki, wazony, doniczki, cukierniczki, skarbonki i serwisy do kawy, kręcił na dwóch elektrycznych kołach tarczowych. 

Jego prywatny piec do wypału znajdował się przy szopie mieszczącej się obok domu. Znajdowały się w niej także; elektryczna mielarka oraz dwie ławy, w tym jedna z kołem. Wspomniany piec rowowy z pionowym rusztem mieścił jednorazowo aż 1 000 sztuk naczyń!

Wypał trwał średnio 48 godzin. Wypały odbywały się przeważnie dwa razy do roku.

O doświadczeniu zawodowym i profesjonalizmie garncarza świadczy fakt, że stopień wypału poznawał nie tylko po połysku polewy ale także po kolorze płomienia. Jak można wyczytać ze wspomnień, jeżeli garnki były gotowe – wypalone, płomień miał kolor jasnopomarańczowy.

Za narzędzia zdobnicze służyły garncarzowi, skromny nożyk i kałamarz.

Charakterystyczną czarną barwę szkliwa, uzyskiwał dodając do standardowej polewy utarte w żarnach czarne kamyki, tzw. darniówki.

Naczynia sprzedawał przeważnie w Gorlicach. Ich cena zależała od pojemności, jednolitrowe kosztowały dwa złote.

Jego niezwykły talent do toczenia doceniono w Rabce podczas konkursu tradycyjnego rzemiosła ludowego, gdzie zdobył II miejsce.

Jednakże największym sukcesem mistrza było przekazanie tajników garncarstwa, zdobytych ciężką pracą i długoletnim doświadczeniem uczniom: Gajeckiemu i Szczygłowi.

Prace garncarza zasilają pokaźny zbiór ceramiki ludowej Muzeum Regionalnego w Jaśle.

Na zdjęciu obok widoczny jest schemat pieca Jana Chmury, zbudowanego przez Stanisława i Józefa Janusz w 1932 r.

Na podstawie materiałów z Arch. Spraw. Etno. MRJ,

Etnografka Muzeum: Adrianna Napiórkowska – Bek