Od 28 lutego 2020 w Muzeum Regionalnym w Jaśle można oglądać prace Jarosława Jędrzejowskiego. Artysta specjalizuje się w unikalnej i zarazem trudnej technice graficznej – mezzotincie.

Jarosław Jędrzejowski urodził się w 1975 roku w Dusznikach Zdrój. Jest absolwentem wydziału grafiki Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu. Studiował grafikę warsztatową w pracowni prof. Haliny Pawlikowskiej i prof. Jacka Szewczyka, którą ukończył w 2001 roku. W tym samym roku otrzymał wyróżnienie w konkursie American Retails System. Uprawia grafikę warsztatową, rysunek oraz projektowanie graficzne. Swoje prace wystawia w kraju i za granicą.

Głównym motywem grafik Jarosława Jędrzejowskiego jest architektura, a zwłaszcza styl renesansowy w budowlach z terenu Małopolski i Dolnego Śląska, a od kilku lat również drewniana łemkowska architektura cerkiewna. Prace zadziwiają precyzyjnym oddaniem szczegółu architektonicznego, sprawiając wrażenie idealnej, czarno-białej fotografii. W istocie efekt ten został wypracowany poprzez umiejętności warsztatowe i wrażliwość artystyczną. Oprócz odbitek graficznych można obejrzeć kilka matryc miedzianych, co oddaje pełen obraz trudności mezzotinty jako grafiki warsztatowej.

Wystawę „Architektura w Mezzotinicie” można obejrzeć do 31 marca 2020 w Muzeum Regionalnym w Jaśle w godzinach otwarcia instytucji.

Zapraszamy serdecznie do zapoznania się z pracami wybitnego artysty Jarosława Jędrzejowskiego.

Poniżej prezentujemy opis jak tworzy się grafikę w technice mezzotinty czyli sztuce czarnej:

SZTUKA CZARNA * (Mezzotinta)

  „Właściwą mezzotintę, wykonaną bez pomocy trawień, uważać można za odmianę suchej igły, w której kreskę zastępuje punkt i powstające przy jego wycinaniu wiórko.
Wynalezienie tej metody rytowania zawdzięczamy Ludwikowi von Siegens (urodzonemu w roku 1609 w Utrechcie), który pierwszą odbitkę z płyty wykonanej mezzotintą opublikował w 1642 roku. https://www.art-navigator.com/europe/poland/graphic/technic/index.htm]

  Metoda ta oparta jest na polerowaniu świateł rysunku w całkowicie zaczernionej powierzchni metalu. Płytę miedzianą przygotowujemy zaczerniając równomiernie na całej powierzchni za pomocą narzędzia zwanego chwiejakiem. Jest to nóż stalowy o ostrzu w formie zębatego łuku. Przystawiwszy go pionowo do powierzchni płyty poruszamy szybko, na przemian w prawo i lewo, równocześnie popychając wolno ku przodowi, tak aby zębate ostrze pozostawiało ślad w metalu w formie równo i gęsto zaciętych punktów.  W prowadzeniu chwiejaka należy unikać zbytniego przechylania go na boki, gdyż wówczas kąty ostrza tworzą zadziory. Uważać należy, by ruch ku przodowi postępował wolno, lecz nieprzerwanie. Zatrzymanie ostrza w jednym miejscu powoduje nierównomierne odciśnięcie śladów a co za tym idzie zbyt mocne zaczernienie płyty.   Uzyskanie jednolitej i należycie zaczernionej powierzchni wymaga pewnej wprawy, dużej cierpliwości i czasu. Przy prawidłowym użyciu chwiejaka, po przejściu płyty równoległymi pasami w czterech kierunkach, powierzchnia powinna być tak gęsto ponacinana, aby wykonana z niej odbitka była jednolicie czarna.  Na przygotowanej w ten sposób płycie wykonuje się rysunek za pomocą skrobaczki i gładzika przez wyskrobywanie czy też polerowanie świateł i półtonów w ciemnym tle. Gładzika należy używać w miejscach najsilniejszych świateł. Pogłębienia i wzmocnienia partii ciemnych dokonujemy przez dodatkowe nacięcie tych miejsc chwiejakiem.” https://www.art-navigator.com/europe/poland/graphic/technic/index.htm]

  „Ratowanie płyt zepsutych przez robienie korekt inną techniką jest zwykle mało efektowną łataniną, a dobry wynik jest możliwy tylko przy dużym opanowaniu i zręczności technicznej oraz umiejętności przewidywania wyników, jakie uzyska się na odbitce.” https://www.art-navigator.com/europe/poland/graphic/technic/index.htm]

    „Sposób ten daje się doskonale łączyć z miękką linią suchej igły, dając piękne pełne gradacji tony. Sucha igła i mezzotinta nie są właściwie w ścisłym tego słowa znaczeniu drukiem wklęsłym, lecz stanowią wśród technik graficznych grupę o cechach niezwykle charakterystycznych. W druku tym przenoszenie farby na papier odbywa się właściwie nie przez zagłębienia, jak w miedziorycie i technikach trawionych, lecz za pośrednictwem wystającego nad powierzchnię płyty wiórka. Farba zatrzymuje się nie w samych tylko wgłębieniach, lecz i na wypolerowanej powierzchni płyty, dzięki szorstkości brzegów kreski czy punktu.” [https://www.art-navigator.com/europe/poland/graphic/technic/index.htm]