Sala etnograficzna

Położona na parterze budynku muzeum. Tutaj zaprezentowane są eksponaty z szeroko rozumianej kultury ludowej regionu Pogórza, a także eksponaty dotyczące kultury Łemków. Podziwiać można między innymi polichromowane rzeźby w drewnie. Są wśród nich figurki z przydrożnych kapliczek datowane na XIX w. przedstawiające Chrystusa Frasobliwego, Matkę Boską, św. Jana Nepomucena, św. Floriana oraz innych świętych, a także prace współczesnych rzeźbiarzy ludowych. Szczególnie cenny jest zbiór rzeźb Władysława Chajca, nieżyjącego już artysty, zaliczanego do grupy najwybitniejszych, autentycznych twórców ludowych. W zbiorze prac współczesnych rzeźbiarzy są też rzeźby Michała Spólnika, Józefa Krupy, Stanisława Więcha, Antoniego Bolka, Karola Breja, Stanisława Matusika i innych.

 

 

Drugą cenną grupą eksponatów etnograficznych są tradycyjne ludowe stroje  pogórzańskie i łemkowskie. Wśród nich na uwagę zasługują kobiece gorsety zdobione cekinami i barwnym haftem a także bluzki, spódnice, zapaski i chusty czepcowe zdobione białymi, ażurowymi haftami o motywach roślinnych. Do najciekawszych elementów pogórzańskich strojów męskich należą tradycyjne „płótnianki” datowane na przełom XIX i XX w.

Ważną część stanowią eksponaty dotyczące tradycyjnych rzemiosł wiejskich. Wśród nich na szczególną uwagę zasługują wyroby ceramiczne z dawnych ośrodków garncarskich tj. Kołaczyce, Nowy Żmigród, Czermna, Kłodawa, a także narzędzia i wyroby tkackie pochodzące z ośrodka dębowieckiego. Zobaczyć można także zbiór narzędzi oraz wyrobów kowalskich i stolarskich, narzędzia rolnicze oraz sprzęty gospodarskie, które stanowiły niegdyś wyposażenie tradycyjnych domów wiejskich.

W zbiorach etnograficznych muzeum posiada także plastykę obrzędową, tradycyjne szopki bożonarodzeniowe, elementy strojów kolędniczych oraz pisanki zdobione różnymi technikami.

Sala sztuki i rzemiosła artystycznego

Pierwsza z dwóch sal na piętrze ułożonych w amfiladzie gromadzi eksponaty z zakresu sztuki i sztuki użytkowej. Ściany sali zdobi kolekcja portretów sarmackich z XVII i XVIII w. i zbiór kilkunastu portretów mieszczańskich z XIX w. W tradycję galerii przodków wpisuje się Portret Stanisława Łużeckiego z końca XVII w. To z tego rodu wywodziła się babka dra Kadyiego Franciszka Chowanetz, portret zaś wchodził w skład tzw. kolekcji smolnickiej przekazanej mu przez wuja. Charakterystyczne popiersie, zbroja i czerwony płaszcz mają podkreślać splendor portretowanego i są typowym przykładem malarstwa z tego okresu. Ciekawa jest też umieszczona obok Apoteoza zwycięstwa Jana III Sobieskiego pod Wiedniem, którą to, według przekazów rodzinnych, wspomniany Stanisław Łużecki miał otrzymać z rąk króla za zasługi wojenne. Aktualnie muzeum gromadzi prace artystów związanych z Jasłem i w zbiorach znajdują się miedzy innymi obrazy Apolinarego Kotowicza, Seweryna Bieszczada, Jana Wodyńskiego, Jerzego Brandhubera, Stanisława Szczepańskiego, Stanisława Witowskiego – Iskrzyniaka i kilku innych. Z najliczniejszej z kolekcji malarstwa, liczącej ponad 200 obrazów (portrety, architektura, pejzaże, akty, kwiaty) i ponad 500 rysunków i szkiców Ignacego Pinkasa, podarowanych muzeum przez pasierbicę artysty, na ekspozycji stałej swoje miejsce znalazło zaledwie siedem z nich. Uwagę przyciąga zwłaszcza sporych rozmiarów kompozycja Targ przedstawiająca scenę ulicznego handlu w Wilnie lat XX-tych.

 

 

W zbiorach artystycznych bardzo bogata jest kolekcja eksponatów z zakresu rzemiosła artystycznego. Wśród stylowych mebli, w większości z XIX w., na  uwagę zasługuje komplet w stylu biedermeier. Muzeum posiada także cenny zbiór ponad stu zegarów od XVII do początku XX w. Większość z nich pochodzi z kolekcji dra Kadyiego. Najstarsze z nich to zegary kaflowe oraz słoneczne. Najliczniejsza jest grupa różnorodnych zegarów kominkowych, ciekawostką zaś są zegary ramowe i zegar-obraz. Interesująca jest też ekspozycja porcelany z XVIII – XIX w., w tym kilkanaście okazów porcelany miśnieńskiej: Mały ogrodnik, Chłopiec z koszyczkiem owoców, Amorek w kontuszu, Szlachcic w stroju polskim, a także fajanse i srebra mieszczańskie z XIX i XX w. Kolekcję rzemiosła artystycznego uzupełnia zbiór szkieł polskich i śląskich z XIX do początku XX w.

Sala sztuki sakralnej

Zbiory sztuki sakralnej świadczą o wielokulturowej historii Jasła i regionu. Wśród nich na wyróżnienie zasługują rzeźby gotyckie, a szczególnie odnalezione w przydrożnej kapliczce w Osobnicy, św. Jadwiga Śląska i św. Małgorzata datowane na ok. 1390 r., jedne z najstarszych znanych rzeźb ołtarzowych średniowiecznej Małopolski. Nieco późniejszy jest Chrystus Zmartwychwstały ze zbiorów dra Kadyiego, pochodzący z okolic Krosna, datowany na 1520r. Matka Boża Bolesna i św. Jan z grupy Ukrzyżowania pochodzą kościoła w Brzyskach. Datowane na początek XVI w., są odległym echem Pasji w kościele św. Marka w Krakowie. Muzeum posiada również kilkanaście rzeźb barokowych z XVIII wieku. Prezentowane na ścianach sali obrazy sakralne, pochodzą głównie z prowincjonalnych warsztatów XVIII – XIX w.

 

 

Uzupełnieniem ekspozycji jest kilkanaście ikon, w tym siedem unickich ikon cerkiewnych datowanych na XVII i XVIII w. Najcenniejsza z nich to Pantakrator z 1635 r. Greckie słowo Pantakrator oznacza Pana Wszystkiego. Tradycja tego typu przedstawień sięga czasów wizerunków rzymskich imperatorów. Ukazuje Chrystusa w pełnej postaci, na tronie, z otwartą księgą Pisma Świętego i charakterystycznym gestem błogosławieństwa. Ikona ma wyrażać majestat i chwałę Boga Ojca i Syna jednocześnie. Datowana również na XVII w. Deesis symbolizuje modlitwę wstawienniczą. Kompozycja jest tradycyjnie trójdzielna z tronującym pośrodku Chrystusem w typie Pantakratora oraz Matką Bożą i i św. Janem w pozach orędowników wypraszających łaskę dla ludzkości. Chrystusowi towarzyszą aniołowie. Warta uwagi jest również XVII wieczna ikona przedstawiająca św. Mikołaja, jednego z najpopularniejszych prawosławnych świętych. Ukazany jest tradycyjnie jako starszy, brodaty mężczyzna, ubrany w biskupie szaty. Po bokach przedstawienia centralnego umieszczono osiem scen z życia świętego.

Ekspozycję sztuki sakralnej zamyka kolekcja judaików. Społeczność żydowska, dziś właściwie nieobecna, stanowiła przed wojną liczną grupę, liczącą około 25 %  mieszkańców Jasła i wywarła istotny wpływ na życie gospodarcze miasta. Kolekcja judaików przybliża w wielkim skrócie kwestie wiary i obrządków.

Pokój stylowy

Kiedy w 1980 roku dr Stanisław Kadyi zapisem testamentowym przekazał na rzecz jasielskiego muzeum swój dom, do istniejącego budynku dobudowano nowe pomieszczenia mające pomieścić jego cenne kolekcje. W byłej części mieszkalnej znajdują się obecnie magazyny, pracownie i administracja muzeum, jednak jedno pomieszczenie, chcąc zachować pamięć o darczyńcy i podkreślić jego wkład w powstanie i zasoby muzeum, włączone zostało do części wystawowej. Tak powstał pokój stylowy dedykowany dr Kadyiowi, który jest ilustracją wnętrza mieszczańskiego przełomu XIX i XX w.

 

 

Na środku pokoju, pod żyrandolem, znajduje się stół otoczony czterema krzesłami. Wzrok przyciąga okazały wolnostojący zegar i ozdobny parawan. Najbardziej okazałym meblem jest XVIII-wieczna, trójkondygnacyjna, niemiecka sekretera. Na wprost okna umieszczono witrynę ze szkłem i porcelaną. Wśród nich warto się pochylić nad pochodzącą z czeskich warsztatów szklanką z połowy XVIII w. wykonaną z dwuwarstwowego szkła ze złotą i srebrną folią pośrodku, w której wycięto scenkę myśliwską przedstawiającą konnego myśliwego oraz psa goniącego jelenia. Tą samą techniką wykonany jest kielich z myśliwym i dwoma psami osaczającymi dzika stojący obok. Oba naczynia pochodzą z jednego warsztatu i podobne są do szklaneczki królewicza Jakuba ze zbiorów muzeum w Wilanowie.

Sala wystaw czasowych

Ostatnim pomieszczeniem udostępnionym do zwiedzania jest sala wystaw czasowych położona na parterze, za salą etnograficzną. Muzeum stale wzbogaca swoje zbiory i dawno już przestało się mieścić w dostępnym budynku. Gros kolekcji muzealnych znajduje się w magazynach, w tym całe bezcenne kolekcje np. zbiory paleontologiczne, numizmatyczne, czy starodruki. Przechowywane na co dzień z dala od oczu odwiedzających, tym większą stają się atrakcją będąc prezentowane na wystawach czasowych w tym pomieszczeniu. Oprócz zasobów własnych, muzeum organizuje też wystawy lokalnych twórców, kolekcjonerów oraz, raz w roku, wystawę opracowaną we współpracy z Muzeum Centrum Kultury w Trebiszowie na Słowacji.