Pamięci Jerzego Adama Brandhubera

Jutro, 19 czerwca mija 40. rocznica śmierci urodzonego w 1897 w Krakowie artysty Jerzego Adama Brandhubera.

Brandhuber studiował początkowo geologię i matematykę na UJ, a następnie malarstwo na ASP w Krakowie. Był uczniem Józefa Mehoffera, Jacka Malczewskiego i Stanisława Dębickiego. Po ukończeniu studiów, w latach 1925-1939 pracował jako nauczyciel rysunku i geometrii wykreślnej w Gimnazjum im. Króla Stanisława Leszczyńskiego w Jaśle. W okresie tym dużo rysował i malował, wystawiając swoje prace w Krakowie oraz we Lwowie.

W 1942 został aresztowany za przynależność do Związek Walki Zbrojnej i udzielanie pomocy Żydom. Został osadzony w więzieniu w Jaśle, następnie Tarnowie i przewieziony w styczniu 1943 do obozu w Auschwitz, a później do KL-Sachsenhausen, z którego uwolniony został 3 maja 1945 roku przez wojska amerykańskie. Po wojnie przez rok przebywał w Lubece, gdzie miał pierwszą powojenną wystawę swoich prac. Były to rysunku i szkice zabytków Lubeki, która urzekła go swoją architekturą. W 1946 zamieszkał w Krakowie, gdzie stworzył cykl „Zapomniana ziemia”. Od roku 1947 pracował jako kustosz w Państwowym Muzeum w Oświęcimiu. Jego prace o tematyce obozowej były eksponowane w różnych miastach Polski, a także za granicą, m. in. w Czechosłowacji, Holandii, Szwecji, RFN, Japonii i Izraelu.

Obok tematyki nawiązującej do tragicznych przeżyć z lat wojny, malował martwe natury, kwiaty i portrety ludzi z najbliższego otoczenia. Przez wiele lat utrwalał także piórem pamięć o tragicznych wydarzeniach obozowych, pracując jako kierownik Działu Naukowego Muzeum Auschwitz-Birkenau i zajmując się badaniami historycznymi.

Odznaczony m. in. dwukrotnie Krzyżem Walecznych, Odznaką Orlęta i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Reżyser Jerzy Ziarnik poświęcił mu 1968 film dokumentalny „W zaklętym kręgu”.

Muzeum Regionalne w Jaśle posiada w swoich zbiorach kilkanaście prac autorstwa Brandhubera. Są to głównie rysunki i szkice do cyklu poświęconego obozowi w Oświęcimiu, rysunki z Biecza oraz kilka obrazów olejnych, z których najbardziej znany to Portret doktora Hicnera, absolwenta jasielskiego gimnazjum, lekarza miejskiego i autora traktatów medycznych.

BCz/MRJ