„Jeślibym miał go określić jak najlapidarniej, to nazwałbym go człowiekiem renesansu. Dla mnie był prawdziwym fenomenem. Trudno sobie wyobrazić skalę jego zainteresowań i osiągnięć w dziedzinach wielokroć od siebie bardzo odległych. Bo jeśli się czymś zainteresował, to dogłębnie.” Franciszek Kotula o doktorze Stanisławie Kadyiu.

Tytuł wystawy „Stanisław Kadyi: Lekarz – Kolekcjoner – Paleontolog” jest niewielkim odzwierciedleniem tego, czym pasjonował się i zajmował wybitny jaślanin Stanisław Kadyi.

13 I 1900 r. w Jaśle urodziło się trzecie dziecko Józefa i Marii z domu Chowanetz – chłopiec otrzymał na imię Stanisław. Rodzina Kadyich była rodziną lekarską: Józef był długoletnim dyrektorem jasielskiego szpitala, jego brat Henryk wykładowcą i profesorem anatomii na Uniwersytecie Jagiellońskim i Uniwersytecie Lwowskim – na tym ostatnim współtworzył Wydział Lekarski. Karierę w medycynie wybrał syn Józefa, Zdzisław, który pracował jako chirurg. Nic zatem dziwnego, że młody Stanisław – który kilka miesięcy przed odzyskaniem niepodległości przez Polskę zdał maturę w jasielskim gimnazjum – podjął w 1921 r. studia na Wydziale Lekarskim UJ. 14 V 1926 r. został doktorem nauk medycznych i rozpoczął pracę w krakowskiej Klinice Okulistycznej pod kierunkiem prof. Kazimierza Majewskiego – jednego z najwybitniejszych polskich okulistów. Warto zaznaczyć, że dr Kadyi poszerzał swoje kompetencje podczas naukowych wyjazdów do Francji i Niemiec.

Jedną z jego pasji była szeroko rozumiana przyroda. Zajmował się paleontologią, geologią, botaniką, zoologią, mineralogią, a i tak trzeba przyznać, że nie jest to zamknięty katalog nauk przyrodniczych, którym poświęcił praktycznie całe swoje życie.

Zainteresowania przyrodnicze Kadyiego w żadnym wypadku nie można nazwać amatorskimi. Był odkrywcą owada Carabus Malachiticus – Hamper. Znaleziony przez Kadyiego żółw morski – odbity w karpackich łupkach menilitowych – stał się przedmiotem analizy przeprowadzonej przez Mariana Młynarskiego w artykule Glarichelys knorii (Gray) – a chelonid from Carpathian menilitic shales (Poland), który został opublikowany w czasopiśmie „Acta Paleontologica Polonica”.

Kadyi prowadził ożywioną korespondencję z przedstawicielami świata nauki, w której roztrząsano rozmaite, specjalistyczne kwestie. Ofiarowano mu prace naukowe. Sam był członkiem wielu towarzystw naukowych m.in. Polskiego Towarzystwa Geologicznego i Polskiego Towarzystwa Okulistycznego.

Pasją S. Kadyiego było kolekcjonowanie dzieł sztuki i starodruków. Posiadał duże zbiory: zegarów, które najstarsze sięgały XVII w., monet od epoki starożytnej do wieku XIX, mebli i obrazów.

Bogaty księgozbiór świadczył o rozległych zainteresowaniach dr. Kadyiego, ale także o jego zacięciu bibliofilskim. Do najstarszych druków przechowywanych w Muzeum Regionalnym w Jaśle należy łacińskie Pismo Święte z 1479 r. oraz przekłady polskie Jana Leopolity i Jakuba Wujka z II poł. XVI w.

Trzeba zaznaczyć, że duża część zbiorów S. Kadyiego przepadła w czasie wysiedlenia i zniszczenia Jasła końcem 1944 r. Swoje zbiory starał się on później odtworzyć, co – jeśli tylko w małym procencie – nadal stanowi imponujące świadectwo dziedzictwa kulturowego Jasła i regionu.

Stanisław Kadyi zmarł nagle 4 XII 1980 r. w Jaśle i został pochowany w grobie rodzinnym na jasielskim starym cmentarzu. Na mocy testamentu i decyzji władz miasta jego dom wraz z częścią zbiorów został przekazany Muzeum Regionalnemu w Jaśle. W uznaniu zasług nadano dr. S. Kadyiowi tytuł Honorowego Obywatela Miasta Jasła.